tel: (+48) 600 607 709 | (+44) 0 7367 534919 | 
Pirydoksyna zasługuje na miano prawdopodobnie najbardziej klasycznej witaminy z grupy B. Wymieniając właściwości i zastosowanie dla całej funkcji oddają one praktycznie w pełni rolę jaką pełni B6. Bierze czynny udział w metabolizmie, wspiera wytwarzanie licznych enzymów, ale przede wszystkim jest niezbędna dla prawidłowej produkcji hemoglobiny. To właśnie ze względu na tę właściwość ma swoje zastosowanie medyczne w walce z niedokrwistością, anemią, a także chorobami nerek.
Z chemicznego punktu widzenia witamina B6 jest grupą 6 organicznych związków chemicznych, które ostatecznie ulegają przekształcaniu za sprawą kinaz do formy aktywnej biologicznie – jest nią fosforan pirydoksalu.
Spis treści
Produkty spożywcze zawierające witaminę B6 (pirydoksynę)
Witamina B6 należy do składników odżywczych które są niemal wszechobecne w żywności. Dieta ukierunkowana na naturalne, pełnowartościowe produkty nie powinna w żaden sposób utrudnić nam realizacji swojego dziennego zapotrzebowania, które w tym przypadku nie jest szczególnie wysokie u większości z nas. Warto oczywiście bazować na żywności wysokiej jakości, która nie będzie przetworzona bądź innymi słowami oczyszczona z najbardziej wartościowych składników odżywczych, w tym również witaminy B6.
Bardzo dobrą opcją jest wybieranie produktów z pełen zbóż jak np. płatki owsiane, kasza gryczana, ryże dzikie czy brązowe, a także makarony np. z pszenicy typu durum. Wybierając zatem produkty z pełnego przemiału nie musimy się nadmiernie martwić o odpowiednią ilość witaminy b6 w naszej diecie. Wartościowymi źródłami są oczywiście także produkty pochodzenia zwierzęcego ze szczególnym uwzględnieniem mięsa. Drób taki jak kurczak czy indyk, wieprzowina, wołowina oraz podroby są jej znakomitym źródłem. Ponadto warto również wspomnieć o orzechach, migdałach, pestkach i nasionach, a także różnego rodzaju warzywach.
Jej źródłem mogą być także niektóre owoce, ale tutaj ważna uwaga – z całą pewnością nie cytrusowe. Jako ciekawostkę można podać, że do najlepszych źródeł pirydoksyny zaliczamy ciecierzycę.
Witamina B6 – wpływ na organizm
Jest to jedna z najczęściej suplementowanych witamin z grupy B, a co za tym idzie posiada bardzo szerokie właściwości i zakres działania. Warto wspomnieć, że jest ona niezbędna dla prawidłowego przyswajania magnezu, dlatego praktycznie zawsze wysokiej jakości preparaty magnezowe występują razem z witaminą B6. Nawet wysoce biodostępne formy jak cytryniany czy chelaty jej wymagają dla lepszej efektywności.
Jest to związek posiadający bardzo szeroki zakres działania w metabolizmie energetycznym oraz dotyczącym między innymi aminokwasów. Warunkuje ich rozkład oraz syntezę, a ponadto nie jest obojętny również dla tłuszczy czy węglowodanów. Wpływ na główne składniki pokarmowe nie jest jednak w przypadku witaminy b6 najistotniejszy, ale jej kluczową rolę odgrywa znaczenie w produkcji enzymów, koenzymów, hormonów, a także hemoglobiny. Nie jest bez znacznie również dla naszego mózgu. Poprzez udział w produkcji niektórych neuroprzekaźników takich serotonina, może wpływać między innymi na poziom naszego zmęczenia czy samopoczucia.
Według już kilkunastu badań jest cennym elementem profilaktyki przeciw miażdżycy, gdyż ta wywoływana jest między innymi przez nieprawidłowy poziom homocysteiny. Ma wiele wspólnych funkcji z witaminą B5, gdyż również zabezpiecza nas przed wypadaniem włosów, osłabieniem czy negatywnymi zmianami skórnymi. Mówi się wiele o wpływie całej grupy B-Complex na układ nerwowy. Pirydoksyna jest tutaj najlepszym przykładem dla takich właściwości. Jej niedobory prowadzą do nadmiernego wpływu stresu na organizm oraz czynników neurologicznych, takich jak zaburzenia snu czy PMS.
Ciekawe badania na jej temat zostały przeprowadzone również na terenie Wielkiej Brytanii gdzie wykazano znaczny wpływ na ryzyko występowania choroby Parkinsona u palaczy. Duże dawki witaminy B6 ograniczają je nawet o kilkanaście procent, co jest wynikiem zdumiewającym jeśli mówimy o potencjale jedynie monopreparatu. W medycynie chętnie korzysta się z niej również w trakcie problemów z nerkami, gdyż odpowiada między innymi za wydalanie kwasu szczawiowego. W połączeniu z cytrynianem magnezu odnotowano także poprawę funkcjonowania układu nerwowego u dzieci cierpiących na autyzm.
Niedobór witaminy B6
Ze względu na skalę działań w naszym organizmie lista potencjalnych skutków ubocznych jest na prawdę bardzo długa. Pamiętajmy jednak, że jak wspominaliśmy jest to witamina obecna niemal wszędzie, dlatego racjonalne odżywianie powinno uchronić nas przed zdecydowaną większością niedoborów.
Najczęściej pierwszym symptomem poważnych braków związanych z witaminą B6 jest nieprawidłowa praca układu nerwowego. Mamy tutaj na myśli bezsenności, drgawki o niezidentyfikowanym podłożu czy wahania emocjonalne. W skrajnych przypadkach może dochodzić również do depresji, jednak we wcześniejszym etapie charakterystyczna jest niechęć do osób oraz czynności, co jest już bardzo poważnym sygnałem. Następnie warto zwrócić uwagę na pogorszenie się koncentracji, sprawności fizycznej oraz umysłowej, a także możliwe powstawanie stanów zapalnych. Jak już wiemy, ze względu na rolę w syntezie hemoglobiny, niedobory ściśle wiążą się z niedokrwistością. W przypadku zaburzeń pracy mózgu zasadna jest również suplementacja nootropikami.
Jej długotrwałe niedobory wpływają również na pogorszenie osiągów sportowych. Jest to witamina energetyczna i odpowiada między innymi za procesy glikogenezy. Jest istotna z punktu widzenia dzieci, gdyż jej niedobory powodują poważne problemy z rozwojem umysłowym, a także budową kości, choć w tym wypadku w mniejszym stopniu niż deficyt witaminy D. Pirydoksyna jest jedną z nielicznych witamin, gdzie hiperwitaminoza jest również bardzo niebezpieczna, pomimo rozpuszczalności w wodzie. Nie należy zatem przesadzać z dawkami b6, jeśli nasze zapotrzebowanie tego nie odzwierciedla.
Suplementacja witaminą B6
Na rynku znajdziemy liczne produkty zawierające wyizolowaną witaminę B6 – zarówno w aptekach jak i również w sklepach z suplementami. Jeśli jesteśmy osobami mocno aktywnymi bądź mamy świadomość, że nie pokrywamy naszych niedoborów poprzez odżywianie, wówczas suplementacja wydaje się być rozsądną opcją. Możemy wybierać w tym przypadku w formach proszku czy kapsułek z ofert wielu producentów.
Bibliografia:
- Jan Kazimierz (-1997) Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Robert Adamowicz: Leki współczesnej terapii. Warszawa: Split Trading, 2005, s. 545.
- Vitamin B6 metabolism in microbes and approaches for fermentative production.
- Vitamin B6 and cardiovascular disease.
- Vitamin B6 status, deficiency and its consequences–an overview.
- Vitamin B6 metabolism and homocysteine in end-stage renal disease and chronic renal insufficiency.
- Farmakologia: podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy pod redakcją Wojciecha Kostowskiego i Zbigniewa S. Hermana. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 396-7.
- Inflammation, vitamin B6 and related pathways.
- The Emerging Role of Vitamin B6 in Inflammation and Carcinogenesis.
Konsultacja merytoryczna: LEK. Marcin Kubisa
