DHEA – wszystko o Dehydroepiandrosteronie 2

Słowem wstępu

Jako że mamy do czynienia z hormonem który jest samodzielnie syntezowany przez nasz organizm, możemy powiedzieć że DHEA towarzyszy nam od początku naszego istnienia. W formie leków i suplementów posiada jednak znacznie krótszą historię, a główną jej rolę odgrywa wybitny francuski lekarz Étienne-Émile Baulieu – biochemik i specjalista w dziedzinie endokrynologii. Warto zapamiętać to nazwisko, gdyż jest to właściwie stwórca DHEA, który po raz pierwszy zsyntetyzował ten hormon. Obecnie jest już szeroko wykorzystywany zarówno w lekach, jak i również suplementach diety. Popularność DHEA ciągle wzrasta i biorąc pod uwagę rosnącą świadomość społeczeństwa, nie zanosi się na odwrócenie takiej tendencji, gdyż związek ten doskonale broni się wynikami przeprowadzanych na bieżąco badań klinicznych.

Czym i dla kogo jest DHEA?

DHEA to w rozwinięciu dehydroepiandrosteron, który pełni w organizmie kluczową rolę w zakresie kontroli testosteronu oraz estradiolu. Do jego produkcji dochodzi przede wszystkim w warstwie siateczkowej kory nadnerczy. Do prawidłowego przebiegu syntezy DHEA konieczny jest również cholesterol, stąd obniżony poziom często dotyczy osób stosujących np. niskotłuszczowe diety lub wegan. Posiada budowę steroidową, jednak jest całkowicie bezpieczny dla człowieka w zalecanych dawkach, a potencjalne badania pozwalają na włączenie terapii DHEA nawet w przypadku ciężkich chorób jak np. osteoporoza, cukrzyca czy choroba Alzheimera czy Parkinsona.

DHEA jest hormonem produkowanym naturalnie, pojawia się więc pytanie czy dodatkowe przyjmowanie ma uzasadnienie?

Jak najbardziej. Choć prawdą jest, że nasz organizm przy sprzyjających warunkach potrafi produkować optymalne ilości DHEA, to jednak ilości te bardzo szybko spadają w raz z wiekiem. Szacuje się, że szczyt naturalnej ilości dehydroepiandrosteronu przypada na wczesne lata dorosłości trwa bardzo krótko. Po kilku latach zaczyna w szybkim tempie spadać, a u osób po 35 roku życia jest to już mocno odczuwalne, co zresztą łatwo zaobserwować jeśli regularnie wykonujemy badania poziomu DHEA w organizmie. Możemy więc powiedzieć, że jest to suplement skierowany dla każdej osoby po 35 roku życia, ale również dla osób w młodszym wieku, których produkcja nie osiąga takiego poziomu jaki nas satysfakcjonuje.

DHEA -działanie i wpływ na organizm

Jest to hormon o bardzo szerokim zastosowaniu, który przede wszystkim znany jest z kontroli produkcji testosteronu oraz estradiolu. Jest bezpośrednim prekursorem dla najważniejszego męskiego hormonu płciowego, stąd bardzo często celem suplementacji jest podniesienie naturalnego poziomu testosteronu. Ponadto pełni ogólną funkcję wzmacniającą organizm w przypadku występowania wielu chorób o których już wspomnieliśmy. DHEA to również sposób na długowieczność, zdrowie naszych komórek i ich żywotność oraz znaczący wpływ na funkcjonowanie mózgu i samopoczucie.

Jedno z badań wykazało, że przyjmowanie 130 mg DHEA dobowo jest w stanie u znacznej grupy pacjentów zmniejszyć objawy stanów depresyjnych. Zdecydowana większość badań jest jednoznacznych i potwierdza tezę pozytywnego wpływu tego hormonu na samopoczucie. W żaden sposób nie zachęcamy do stosowania DHEA w psychoterapii, gdyż z pewnością nie zastąpi w ciężkich przypadkach konwencjonalnego leczenia, jednak przy początkowych symptomach jak najbardziej może okazać się wartościowym produktem.

Dodajmy, że badania na których obecnie możemy się opierać dotyczą najczęściej kobiet. W grupach kontrolnych Panie z wyższym poziomem DHEA zazwyczaj zmagały się z łagodniejszą depresją niż te u których stwierdzono duże niedobory tego hormonu. Powiązań zatem nie musimy daleko szukać. DHEA może być także cenną alternatywą dla osób źle reagujących na leki psychotropowe, które ponadto dla wielu stają się szybko uzależniające.

Obecnie DHEA znajduje zastosowanie w medycynie, gdyż jako bezpieczny i łatwo dostępny lek jest często zalecany przez endokrynologów. Wiele osób sięga po niego w celach profilaktycznych, jednak znaczną część odbiorców stanowią także sportowcy, którzy kuszeni są potencjałem anabolicznym i traktują DHEA jako bezpieczną alternatywę dla szkodliwego wspomagania farmakologicznego.

DHEA a libido

W kontekście DHEA jako szeroko rozumianego boostera libido mamy na myśli przede wszystkim potencjał tego hormonu w zakresie długotrwałej poprawy funkcji seksualnych czy zwalczania zaburzeń erekcji. Z całą pewnością nie jest to środek, którego działanie możemy porównać do popularnego cialisu. Jeśli zależy nam na takich właściwościach, znacznie lepszą alternatywą wśród suplementów będzie dobrej jakości epimedium, standaryzowane na obecność ikaryny.

DHEA sprawdza się bardzo dobrze jako produkt zwalczające dysfunkcje seksualne mężczyzn oraz stymulujący większa aktywność do współżycia w przypadku kobiet. International Index of Erectile Function to narzędzie samoopisowe stworzone do oceny skali i rodzaju zaburzeń libido u mężczyzn. Według skali DHEA znacznie mocniej działa od podawanego placebo w zakresie udziału w mechanizmach osiągnięcia erekcji na płaszczyźnie naczyniowej. Oznacza to, że DHEA choć nie zalicza się do silnych androgenów, może łagodzić zaburzenia erekcji pojawiające się w raz z wiekiem oraz stymuluje rozszerzenie światła naczyń krwionośnych, choć póki co przede wszystkim u mężczyzn po 45 roku życia.

Suplementacja DHEA najbardziej wymierne efekty przynosi po dłuższym czasie. 94% pacjentów odnotowało wyraźną poprawę i częstotliwość osiągania erekcji po około 16 tygodniach suplementacji, gdzie po pierwszych 8 tygodniach, w tym samym badaniu zaledwie 61%. To pokazuje, że DHEA należy traktować jako rozwiązanie na przyszłość i nie przynosi ono błyskawicznych efektów, co oczywiście nie oznacza, że nie możemy łączyć go z innymi suplementami na erekcję.

Znaczną poprawę odnotowują osoby z niedoborami DHEA i testosteronu, która w tym przypadku jest znacznie szybsza, co ma oczywiście związek z wpływem dehydroepiandrosteronu na najważniejszy męski hormon. Zarówno DHEA jak i testosteron to należy do neurosteroidów centralnych, modulujących funkcję śródbłonka, co w konsekwencji umożliwia osiągnięcie mocnej erekcji. Rola w sprawności seksualnej DHEA może opierać się także na procesie zwiększonej syntezy androgenów przez tkanki docelowe z pominięciem krążenia obwodowego.

DHEA jako anabolik

Potencjał anaboliczny DHEA wciąż jest obiektem interesujących badań, natomiast ze względu na dużą popularność suplementu możemy zapoznać się z bezpośrednimi opiniami wielu użytkowników. W jednej z ankiet przeprowadzonych przez ceniony serwis kulturystyczny aż 84% zadeklarowało odczuwalne działanie przyjmowania DHEA w zakresie poprawy siły i gęstości mięśni. Większość badań klinicznych na ten temat również zdaje się potwierdzać tą tezę.

W badaniu przeprowadzonym w 2011 roku na grupie zdrowych mężczyzn po 50 roku życia wykazano wpływ DHEA na 8 na 10 osób odnotowało przyrosty siły w takich ćwiczeniach jak prostowanie nóg na maszynie i wyciskanie sztangi leżąc. Warto jednak wspomnieć, że stosowana dawka była stosunkowo niska jak na standardy suplementacji sportowej i wynosiła 50mg na dobę przez okres 4 tygodni. Wiele osób największa poprawę odnotowało w ostatnich dniach testu, co oznacza że suplementacja w dłuższym okresie czasu może być bardziej efektywne dla tkanki mięśniowej.

Największe zmiany w zakresie sprawności i siły mięśni odnotowują osoby z niskim poziomem DHEA oraz w podeszłym wieku. Ciekawe wnioski możemy wyciągnąć na podstawie badania z 2010 roku, które było kontynuowane przez okres 6 miesięcy. Grupa kobiet po 75 roku z niską masą kostną otrzymywała 50 mg DHEA lub placebo. Odnotowano dużą poprawę w skali zaawansowanej punktacji Short Physical Performance Battery, która koncentruje się na sile i sprawności kończyn dolnych. Ponadto grupa przyjmująca dehydroepiandrosteron niestety nie odnotowała poprawy w zakresie gęstości mineralizacji kości.

Póki co nie dysponujemy niestety badaniami przeprowadzonymi na młodych, wytrenowanych osobach, które mogłyby określić zastosowania DHEA jako anabolika dla sportowców, jednak zagłębiając się w recenzje użytkowników i analizując badania które są do naszej dyspozycji możemy z dużymi nadziejami i oczekiwaniami wypatrywać kolejnych dowodów na skuteczność DHEA w zakresie wzrostu masy mięśniowej. Ciekawostką na temat dehydroepiandrosteronu może być Jego prawdopodobne działanie zwiększające produkcję tlenku azotu, przede wszystkim poprzez aktywację śródbłonkowej syntezy NO.

Sama suplementacja DHEA nie wykazuje bezpośredniego wpływu na redukcję tkanki tłuszczowej, jednak w tym zakresie warto zainteresować się 7-keto DHEA, gdyż jest to związek o potwierdzonym działaniu w redukcji tłuszczy i ograniczeniu aktywności kortyzolu.

DHEA dla witalności

Witalność jest bardzo szerokim pojęciem do którego możemy zaliczyć odporność na choroby, energie, samopoczucie i wiele innych aspektów. DHEA określane jest przez wielu hormonem młodości i jednym z najlepszych suplementów na ogólną optymalizację pracy całego organizmu.

Omawialiśmy już potencjale wykorzystanie DHEA w początkowych objawach depresji. Ponadto zwróćmy uwagę, że największe chęci do działania i podejmowania wyzwań wykazują osoby młodsze, natomiast starsze z większym trudem podejmują wysiłki. Ma to oczywiście związek ze spadającą produkcją DHEA. Badania przeprowadzane na 114 osobach po 45 roku życia wykazało, że wyższy poziom hormonów płciowych odzwierciedla stopień zadowolenia ze swojego życia aż u 87% badanych.

Ciekawe wnioski można wyciągnąć także na podstawie założeń niektórych lekarzy, sugerujących że wyższy poziom DHEAS (siarczanu DHEA) zmniejsza ryzyko zgonu, choć oczywiście nie powinniśmy wyciągać na tej podstawie aż tak daleko idących wniosków. Nie ulega wątpliwości, że ciało osób z niskim poziomem dehydroepiandrosteronu w pewnym sensie starzeje się szybciej. Jest bardziej podatne na osteoporozę, zaburzenia libido czy nieprawidłowe przewodnictwo nerwowe. DHEA realnie działa na nasz organizm, przede wszystkim w sytuacji gdy negatywne objawy wynikają z Jego braków.

Czy kobiety mogą przyjmować DHEA?

Oczywiście. Jeszcze kilkanaście lat temu ten temat był mocno kontrowersyjny, jako że DHEA jest prekursorem dla testosteronu. Obecnie nawet lekarze o dużej renomie coraz częściej zalecają przyjmowanie dehydroepiandrosteronu jako alternatyw dla terapii estrogenami, która na dłuższą metę jest o wiele bardziej obciążająca dla organizmu kobiety i może powodować poważne zmiany hormonalne. Obecnie Panie coraz chętniej sięgają po DHEA, szczególnie podczas menopauzy, która jak wiadomo wprowadza w fizyczność i psychikę kobiet ogromne zmiany.

DHEA i DHEAS spadają u kobiet (podobnie jak mężczyzn) w raz z wiekiem i są niezbędne do prawidłowego utrzymania androgenów i estrogenów. Badania przeprowadza na kobietach mających za sobą menopauzę polegają na podawaniu małych lub średnich dawek DHEA, tak by uzyskać wartość występującą u młodych kobiet. Prawie 96% kobiet deklaruje wyraźną poprawę jakości swojego życia seksualnego oraz przede wszystkim zwiększonej aktywności w tym zakresie. Choć badania do jakich mamy dostęp obecnie trwają najczęściej kilka tygodni, pozwalają na wyciągnięcie bardzo pozytywnych wniosków.

Badania przeprowadzana na kobietach we wczesnym i późnym wieku po menopauzalnym dają bardzo podobne wyniki. DHEA może wiązać się także z poprawą produkcji progesteronu oraz 17-OH progesteronu, przy jednoczesnym spadku wytwarzania kortyzolu przez nadnercza. Do 2006 roku wielu specjalistów sugerowało przyjmowanie DHEA w zaburzeniach libido dopochwowo, jednak obecnie nie ma żadnych dowodów na wyższą skuteczność takiej metody względem suplementacji doustnej. Poza wpływem na niską aktywność seksualną spowodowaną menopauzą, kobiety również odnotowują takie same benefity względem mężczyzn w zakresie profilaktyki przed chorobami serca, wsparciem w osteoporozie oraz łagodzeniem stanów depresyjnych, których menopauza może być pośrednią przyczyna.

Skutki uboczne i niedobór DHEA

Generalnie DHEA posiada potwierdzone bezpieczeństwo stosowania nawet przez długi okres czasu. Występuje zarówno jako suplement diety, jak i również jako lek wydawany bez recepty. Stosowania dawek 50-150mg nie powoduje skutków ubocznych u osób zdrowych, a według  badań jakie przeprowadzono do tej pory, granica pełnego bezpieczeństwa to około 2 lata. Dłuższych okresów nigdy nie testowano, więc nie mamy pewności co do reakcji organizmu. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to znacznie mniej inwazyjne rozwiązanie od terapii zastępczej testosteronem czy estradiolem. Przy zbyt dużych dawkach może dochodzić do stłuszczenia skóry oraz trądziku, lecz głównie u osób z genetycznymi tendencjami do takich zmian.

Niedobór w organizmie DHEA jest mocno odczuwalny w pewnym wieku. Potencjalne objawy i skutki mogą przedstawiać się następująco:

• Spadek libido
• Problemy z osiągnięciem erekcji
• Pojawienie się stanów depresyjnych
• Spadek wydajności układu immunologicznego
• Problemy z koncentracją
• Demineralizacja kości
• Osłabienie mięśni
• Brak pewności siebie
• Zmiany ciśnienia

DHEA – jak dawkować?

Nie zaobserwowano negatywnych skutków dla zdrowia nawet przy dawkach 500mg dobowo, jednak nie wydają się mieć na chwile obecną dużego uzasadnienia. W suplementacji prozdrowotnej za optymalną uważa się dawkę 25mg w przypadku kobiet oraz około 50mg u mężczyzn. Nieco wyższe dawki stosuje się w celach poprawy funkcji seksualnych oraz podniesienia produkcji testosteronu, wówczas mężczyźni mogą przyjmować 100 – 200mg DHEA dziennie.

Dawki oczywiście możemy delikatnie modyfikować względem subiektywnych odczuć podczas stosowania, a także względem masy ciała i ewentualnej aktywności fizycznej. W większości badań używa się jednak dawek nie przekraczających 100mg i to na nich opiera jest efektywność tego związku. DHEA najlepiej przyjmować z samego rana lub późnym wieczorem, kiedy to aktywność tego hormonu znajduje się na najwyższym poziomie.

Gdzie kupić DHEA?

Obecnie możemy nabyć DHEA niemal w każdej aptece jeśli wystarczające są dla nas dawki rzędu 25mg. Produkty te są wysokiej jakości i posiadają status leku, na szczęście wydawanego bez recepty. Osoby poszukujące większych dawek mogą zainteresować się suplementami diety, dostępnymi w najlepszych sklepach. Jednym z czołowych producentów DHEA jest marka Haya Labs posiadająca wysokiej jakości produkty w dawkach 25mg oraz 100mg.

Podsumowanie

DHEA jest wartościowym suplementem, który z pewnością może pozytywnie wpłynąć na komfort naszego życia i codzienne funkcjonowanie. Doskonale sprawdza się zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn, oczywiście przy odpowiednio ustalonej dawce. Niewątpliwie poza wysoką skutecznością najważniejszą kwestią pozostaje nieporównywalnie większe bezpieczeństwo od terapii testosteronem czy estradiolem, stąd też lekarze chętniej zalecają DHEA.

Dehydroepiandrosteron może być wartościowym suplementem dla sportowców i choć ciągle brakuje nam badań na takich osobach, to jednak opinie i recenzje miłośników sporu dają nam spore nadzieje i utwierdzają w przekonaniu, że DHEA to związek którym warto się zainteresować. Jeśli zatem masz więcej niż 30 lat lub Twój poziom odbiega od górnych wartości, prawdopodobnie suplementacja DHEA będzie strzałem w dziesiątkę.

Bibliografia:

1. Is DHEA replacement beneficial in chronic adrenal failure?
2. Dehydroepiandrosterone in the treatment of erectile dysfunction: a prospective, double-blind, randomized, placebo-controlled study.
3. Effect of 1-year, low-dose DHEA therapy on climacteric symptoms and female sexuality.
4. Effect of dehydroepiandrosterone on oocyte and embryo yields, embryo grade and cell number in IVF.
5. Effects of age on serum dehydroepiandrosterone sulfate, IGF-I, and IL-6 levels in women.
6. Higher DHEA-S (dehydroepiandrosterone sulfate) levels are associated with depressive symptoms during the menopausal transition: results from the PENN Ovarian Aging Study.
7. A randomized, double-blind, placebo-controlled study of 3-acetyl-7-oxo-dehydroepiandrosterone in healthy overweight adults.
8. Effects of dehydroepiandrosterone (DHEA) supplementation on hormonal, metabolic and behavioral status in patients with hypoadrenalism
9. Effect of dehydroepiandrosterone on muscle strength and physical function in older adults: a systematic review.
10. Effects of short-term dehydroepiandrosterone supplementation on body composition in young athletes.
11. Oral dehydroepiandrosterone replacement in older adults: effects on central adiposity, glucose metabolism and blood lipids.
12. Dehydroepiandrosterone combined with exercise improves muscle strength and physical function in frail older women.
13. AskMayoExpert. DHEA. Rochester, Minn.: Mayo Foundation for Medical Education and Research; 2017.
14. Dehydroepiandrosterone. Micromedex 2.0 Healthcare Series. Accessed Aug. 17, 2017.
15. Chen, F., Knecht, K., Birzin, E., Fisher, J., Wilkinson, H., Mojena, M., …Rezska, A. A. (2005, November 1). Direct Agonist/Antagonist Functions of Dehydroepiandrosterone. Endocrinology, 146(11), 4568-4576.
16. Maggi, M., Buvat, J., Corona, G., Guay, A., & Torres, L. O. (2012, April 23). Hormonal Causes of Male Sexual Dysfunctions and Their Management (Hyperprolactinemia, Thyroid Disorders, GH Disorders, and DHEA) [Abstract]. The Journal of Sexual Medicine, 10(3), 661-677.