Czy warto wydawać pieniądze na kompleks witamin? Czy to w ogóle działa? 0

Choć kompleksy witamin to bez wątpienia światowy bestseller wśród suplementów diety, w ciągu mniej więcej ostatnich 5 lat temat ich przyjmowanie wzbudzał wiele emocji i kontrowersji. W największej i jednocześnie jedynej randomizowanej próbie z wykorzystaniem kompleksu witamin wśród osób zdrowych – Physicians’ Health Study II (PHS II) – przez 11 lat obserwowano 14 600 wybitnie zdrowych przedstawicieli służby zdrowia. Oto naprawdę imponujące wnioski na temat kompleksu witamin i korzyści, jakie niesie dla zdrowia:

1. Preparat multiwitaminowy w stopniu umiarkowanym (jednak nadal istotnym statystycznie) obniża ryzyko nowotworu u mężczyzn, w tym u mężczyzn z historią chorób nowotworowych oraz osób o nietypowym stylu życia i sposobie odżywiania się.
2. W stopniu umiarkowanym (jednak nadal istotnym statystycznie i klinicznie) obniża ryzyko zaćmy jądrowej (najczęściej występujący typ) u kobiet i mężczyzn.
3. Wyrównuje niedobory lub deficyty określonych substancji odżywczych.
4. Jest bezpieczny dla serca, a wręcz ma na nie korzystny wpływ.
5. Skutki uboczne są porównywalne z placebo.
6. Najwięcej badań przeprowadzono z użyciem najtańszych kompleksów witamin.

W przypadku żadnego innego preparatu z rodziny kompleksów witamin nie wykazano obniżenia ryzyka nowotworu i zaćmy u zdrowych badanych przy ogólnym poziomie skutków ubocznym zbliżonym do placebo. Niektórzy krytycy twierdzą, że korzyści wykazane w badaniach nie są wystarczająco imponujące, by uzasadniały zalecanie każdemu stosowanie kompleksu witamin na co dzień. Aby wesprzeć swoją opinię, podpierają się wynikami badań niższej jakości niż to przywoływane. Odpowiadamy: rak niedługo zepchnie choroby układu sercowo-naczyniowego z pierwszego miejsca w rankingu na najskuteczniejszego globalnego zabójcę, a zaćma to najczęstsza przyczyna ślepoty na świecie. Dlatego też jeśli suplement kosztujący parę groszy dziennie może choćby nieznacznie obniżyć ryzyko tak raka, jak i zaćmy, a jednocześnie zapobiegać niedoborom składników odżywczych, mamy zamiar łykać swoją multiwitaminę codziennie i Wam polecamy to samo.

Preparat multiwitaminowy wykorzystany w tamtym badaniu (w latach 90. XX w.) składem przypomina wiele kompleksów witamin dla sportowców, które obecnie sprzedaje się na rynku. Na przestrzeni ostatnich lat dawki składników w kompleksach witamin urosły szybciej niż rozmiary porcji frytek w McDonaldzie i obwód przeciętnego Amerykanina w pasie, bez żadnego uzasadnionego powodu (i bez poparcia naukowego). Jeśli dziś szukasz odpowiednika preparatu, który wtedy uzyskał tak dobre wyniki, wybierz kompleks witamin dla sportowców.

Ostatnie zdanie podsumowania badania brzmi: „Choć głównym celem suplementacji kompleksu witamin jest zapobieganie niedoborom składników odżywczych, prezentowane tu dane zapewniają materiał dowodowy dla potencjalnego wykorzystywania suplementu w postaci kompleksu witamin w profilaktyce nowotworowej u mężczyzn w średnim i starszym wieku”. Dobrze byłoby przeprowadzić podobne badanie kliniczne wśród kobiet – na razie można jedynie postawić hipotezę, że korzyści byłyby zbliżone do tych zaobserwowanych u mężczyzn. W dużym włoskim badaniu, którego wyniki opublikowano w „Opthalmology”, testowano multiwitaminę wśród kobiet i mężczyzn w kontekście łagodzenia zaćmy i wykazano potencjalne korzyści – także z tego powodu jesteśmy skłonni oczekiwać zbliżonych korzyści dla pań, jeśli chodzi o choroby nowotworowe.

 Jaki kompleks witamin wybrać dla dziecka?

Tak jak przez blisko 50 laty nie mieliśmy pewności, czy dorośli faktycznie powinni suplementować kompleksowo witaminy, tak w stosunku do dzieci nadal pytanie to pozostaje bez odpowiedzi. Po prostu brakuje stosownych badań – nie dysponujemy nawet silnymi dowodami ze wstępnych badań klinicznych. Mimo to moje dziecko dostaje 1 tabletkę multiwitaminy dziennie. Nie wiem, czy mu to pomaga, ale jestem przekonany, że niska dawka na pewno nie szkodzi. Mój syn jest weganinem (jak na razie), więc suplementacja pokrywa jego zapotrzebowanie na żelazo, witaminy D i B12 – są to składniki, o które w diecie wegańskiej niełatwo. Pod względem upodobań kulinarnych jestem jego całkowitym przeciwieństwem, ale syn wymusza na mnie jedzenie większej ilości roślin.

Bibliografia:

1. Vitamin D in European children-statement from the European Academy of Paediatrics (EAP).
2. Vitamin E supplementation in people with cystic fibrosis.
3. Vitamin supplementation benefits in master athletes.
4. Vitamin D and the Skin: An Update for Dermatologists.
5. The clinical benefits of perioperative antioxidant vitamin therapy in patients undergoing cardiac surgery: a meta-analysis.