Nie ma żadnej innej grupy mięśniowej, która mogłaby wywoływać tak duże emocje jak mięśnie bicepsa. Mimo, że jest to jedna z najmniejszych grup mięśniowych, to bardzo często możemy się spotkać z obsesją na punkcie jej rozwoju, nie tylko przez osoby początkujące. Mimo, że nie jest to mięsień odpowiedzialny za podnoszenie dużych ciężarów ani nawet nie jest największym mięśniem ramienia, to jednak od zawsze to właśnie masywne i kuliste bicepsy wzbudzają zazdrość, podziw i zachwyt.
Trening mięśni bicepsa nie jest szczególnie skomplikowany, jednak należy mieć na uwadze kilka podstawowych zasad, których zawsze należy przestrzegać. Sam mięsień jest niewielkich rozmiarów, a co za tym idzie ciągłe zwiększenia obciążeń kosztem prawidłowej techniki może mieć bardzo złe skutki. Jeśli zależy nam na na ponoszeniu dużych ciężarków powinniśmy skupić się w tej kwestii na złożonych ćwiczeniach np. z trójboju siłowego. Używanie w treningu bicepsów ciężarów prowadzących do porzucenia odpowiedniej techniki często skutkuje kontuzjami mięśni oraz stawów i nie są to słowa na wyrost. Wystarczy tylko wspomnieć jak wielu kulturystów cierpi na zerwania mięśni dwugłowych, co znacznie psuje estetykę sylwetki, a rehabilitacja to żmudna i długotrwała praca, a ponadto sama regeneracja często wymaga środków farmakologicznych bądź skutecznych suplementów diety jak peptyd BPC-157 lub złożone produkty z wysokiej półki np. Joint Complete. Osoby będące blisko z branżą kulturystyczną bez większych problemów potrafią jednym tchem wymienić kilku zawodników, którym ten rodzaj kontuzji mocno ograniczył bądź nawet zakończył kariery.
Spis treści
Anatomia bicepsu
Biceps to mięsień dwugłowy ramienia, więc jak sama nazwa wskazuje jest on zbudowany z dwóch podstawowych głów – długiej oraz krótkiej. Umiejscowiony jest pomiędzy stawem ramiennym oraz łokciowym i należy do tzw. zginaczy przedramion, a właściwie jest ich głównym elementem. Mimo swoich niewielkich rozmiarów rozciąga się aż od łopatki do kości promieniowej, co daje mu bardzo duże pole na cały ramieniu.
Czasami możemy się spotkać z bardzo ciekawym zjawiskiem nazywanym duplikacją głów bicepsa. W efekcie tego spotykamy osoby posiadające nawet 4 głowy bicepsa, jednak nie wpływają one na osiągi treningowe pod kontem kulturystycznym. Ich potencjał wzrostu jest zbliżony, bez zmian pozostaje także siła mięśni, ale co ciekawe jedno z badań przeprowadzonych na Uniwersytecie w Australii wykazało wzrost wytrzymałości przy wysiłku w dłuższym okresie czasowym u osób z duplikacją.
Jak ćwiczyć biceps?
Biceps to niewielki mięsień, jednak jako główny zginacz przedramion wykonuje olbrzymią pracę przy wielu złożonych ruchach. Najbardziej zaangażowany jest w trening mięśni grzbietu. gdzie uczestniczy niemal w każdym ćwiczeniu jako mięsień pomocniczy. Szczególny nacisk kładziemy na niego podczas serii wykonywanych podchwytem w takich ćwiczeniach jak wiosłowania, podciąganie na drążku czy ściąganie na wyciągu górnym. Pełni także istotną rolę stabilizacyjną podczas wykonywania martwego ciągu, a jako ciekawostkę warto wspomnieć, że w tym ćwiczeniu bicepsy są szczególnie podatne na kontuzje, dlatego powinniśmy unikać stosowania tzw. przechwytu.
Bezpośredni trening mięśni bicepsu powinien prowadzić do ich maksymalnej hipertrofii bez konieczności używania ogromnych ciężarów. Jak już wspomnieliśmy jest to mała grupa mięśniowa, a do tego dość newralgiczna i podatna na kontuzje, dlatego powinniśmy bazować na odpowiedniej technice ćwiczeń kosztem używanego obciążenia. Dodajmy, że w przypadku mięśni dwugłowych ramion występuje spora przewaga włókien wolno kurczliwych, dlatego warto trenować ten mięsień w nieco większym zakresie powtórzeń niż np, tricepsy. Przyjmuje się, że zakres 10- 15 powtórzeń w serii jest optymalny, a sam ciężar odgrywa w tym przypadku drugoplanową rolę.
Trening mięśni ramion powinien opierać się na wolnych ciężarach o czym niestety bardzo wiele osób zapomina. Używanie wyłącznie maszyn treningowych prowadzi do pewnego rodzaju upośledzenia toru ruchu i ogranicza zakres pracy jaki nasze mięśnie muszą wykonać. Od lat najskuteczniejszym sposobem na rozwój kulistych bicepsów są sztanga oraz hantle, a dodatkowo podciąganie na drążku podchwytem, które mimo że jest ćwiczeniem na plecy, to doskonale zwiększa masę i siłę mięśni dwugłowych ramion.
Podstawowe ćwiczenia na bicepsy
Uginanie przedramion ze sztangą prostą bądź łamaną
Wersje ze sztangą łamaną bardziej polecamy osobą zmagającym się z dolegliwościami nadgarstków, natomiast prosta sztanga jest wersją nieco potężniejszą pod względem używanego obciążenia. Jest to podstawowe i zarazem jedno z najbardziej efektywnych ćwiczeń na bicepsy jakie możemy wykonywać. Doskonale sprawdza się przy budowaniu siły i masy mięśni bicepsu, a co ważne umożliwia wygodną progresję ciężarową.
W tym ćwiczeniu kluczową rolę odgrywa wykorzystywanie pełnego zakresu ruchu, z czym jak widzimy wiele osób ma duże problemy. Zwolennicy teorii częściowych powtórzeń podkreślają stałe napięcie pracujących mięśni, jednak pełen zakres ruchu ma znacznie więcej zalet. Po pierwsze wspiera budowanie siły funkcjonalnej oraz wzmacnia scięgna wokół bicepsów, ponadto pozwala na dobre rozciągnięcie mięśni, a to kluczowy czynnik dla ich prawidłowej regeneracji, którą oczywiście możemy usprawnić poprzez suplementację BCAA lub kompleksowymi produktami jak Creasteron. Na końcu fazy negatywnej warto dodatkowo napiąć mięsień antagonistyczny, czyli triceps co da nam gwarancje pracy w pełnym zakresie ruchu.
Kluczowym aspektem technicznym tego ćwiczenia jest stabilna pozycja wyjściowa, z napiętym brzuchem oraz ściągniętymi łopatkami. Pozwoli nam to na efektywniejszą pracę, jednak zwróćmy także uwagę na ułożenie łokci które nie powinny nadmiernie wychodzić w przód. Częstą techniką oszukaną jest również bujanie tułowia, jednak polecamy nie stosować tej metody u osób początkujących, a i zaawansowani nie powinni z niej korzystać zbyt często.
Uginanie przedramion na modlitewniku
Właściwie każda opcja modlitewnika będzie posiadała efektywność na podobnym poziomie,a możemy tutaj wykorzystać ćwiczenia ze sztangą, hantlem czy maszyny oparte o modlitewnik. Nie ważne na jaki wariant ostatecznie się zdecydujemy, schemat pracy i zaangażowanie poszczególnych głów będzie na zbliżonym poziomie. Pamiętajmy, że biceps nie jest jedynym zginaczem ramienia i dużą rolę odgrywają także mięsień ramienny oraz ramienno – promieniowy. Trening powinien zatem zawierać zróżnicowane ćwiczenia o różnych torach ruchu, aby nie zaniedbywać żadnego z nich.
Modlitewnik w każdej formie jest ćwiczeniem izolowanym i efektywność zależeć będzie nie od ciężaru, ale przede wszystkim od prawidłowej techniki i czuciu mięśniowym. W tym rodzaju ćwiczeń polecamy oczywiście pełen zakres ruchu oraz wydłużoną fazę negatywną, co w przypadku treningu na modlitewniku jest naprawdę efektywne. Pod względem technicznym bardzo często powiela się jeden błąd, mianowicie zbyt mocne ściskanie sztangi w dłoniach, a to skutkuje szybkim zmęczeniem mięśni przedramion i mniej efektywnym treningiem samych bicepsów.
Ciekawą alternatywą jest również uginanie na modlitewniku sztangi nachywtem, co powoduje dodatkowe zaangażowanie mięśni przedramion, a są one często słabym punktem u kulturystów. Ich słaby bądź doskonały rozwój w dużej mierze warunkują czynniki genetyczne.
Zginanie przedramion z hantlami
Jest to niezwykle popularne ćwiczenie od którego swoją przygodę z treningami bicepsów zaczynało wielu z nas. Niemal każdy mężczyzna na siłowni przynajmniej raz w tygodniu wykonuje uginanie przedramion z hantlami, niestety mało kto robi to poprawnie technicznie. Najczęstszą przyczyną błędów jest oczywiście zbyt duży ciężar, który niejako zmusza nas do destabilizacji swojej pozycji, bujania tułowiem i zarzucania obciążeniem w nieprzemyślany sposób.
Wykorzystując hantle zamiast klasycznej sztangi możemy zredukować dysproporcje pomiędzy poszczególnymi częściami naszego ciała. Jeśli jedno ramie jest silniejsze od drugiego, wykorzystanie w treningu hantli może okazać się idealnym rozwiązaniem. Pod względem technicznym jest to dość trudne ćwiczenia, choć pozornie wydaje się być inaczej. Ważne jest pozycja łokci, które powinny być przyklejone do tułowia i unikanie nadmiernego ich rozpychania do zewnątrz. Technika powinna być na pierwszym miejscu, a jeśli decydujesz się na wprowadzenie technik oszukanych warto to robić z głową i nie dopuszczać do całkowitej utraty kontroli nad ciężarem.
Tzw. powtórzenia oszukane do dodanie odrobiny dynamiki i pędu do pewnej fazy ruchu, najczęściej na samym początku, co pozwala nam wykorzystać jeszcze większe ciężary niż zakładaliśmy. Należy jednak podkreślić, że nawet powtórzenia wymuszone powinny być wykonywane w pełnym zakresie ruchu.
Wskazówki techniczne przy treningu bicepsów
Ustabilizuj pozycję
Jest to bardzo ważny czynnik o którym niestety bardzo często zapominamy. Stabilna pozycja wyjściowa do większości ćwiczeń jest nieodzowną częścią utrzymania prawidłowej techniki. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku treningu bicepsów. Stopy powinny być zawsze rozstawione minimalnie szerszej od barków, a łokcie nie powinny wysuwać się zbytnio w przód ani tez na zewnątrz. Takie działanie znacznie zmniejsza napięcie mięśniowe, a co za tym idzie pracę którą wykonują bicepsy.
Dobieraj odpowiednie obciążenia
Ta zasada tyczy się właściwie każdego ćwiczenia i każdej grupy mięśniowej, nie mniej w przypadku bicepsów i klatki piersiowej nasze ego zwykle nie pozwala nam na wykonywanie odpowiednich technicznie powtórzeń za sprawą zbyt dużego ciężaru. Warto zatem w pewnych momentach odpuścić i zastanowić się jakimi metodami osiągniemy efekty, które nas najbardziej interesują. Jeśli zatem zależy Ci na potężnych ramionach, używaj ciężaru który będzie odpowiadał realnym możliwościom.
Właściwa objętość treningowa
Wiele osób posiada tendencje do nadmiernego zwiększania ilości ćwiczeń na bicepsy, co może dać efekt odwrotny do zamierzonego. Jest to niewielka grupa mięśniowa, która dodatkowo mocno angażuje się w treningi pleców, dlatego nie ma sensu wykonywać po 5-6 ćwiczeń dodatkowych na tą partię. Dla większości osób 3 ćwiczenia w 3 głównych seriach roboczych są w zupełności wystarczające do kompleksowego przetrenowania bicepsów.
Bibliografia:
- Reveals Best Biceps Exercise by Scott Young, M.S., John P. Porcari, Ph.D., Clayton Camic, Ph.D., Attila Kovacs, Ph.D., and Carl Foster, Ph.D.
- Effect of the shoulder position on the biceps brachii emg in different dumbbell curls
- Cotterman M.L., Darby L.A., Skelly W.A. (2005) Comparison of muscle force production using the smith machine and free weights for bench press and squat exercises. JJournal of Strength and Conditioning Research 19(1), 169-176.
- Hansen E.A., Lee H., Barrett K., Herzog W. (2003) The shape of the force-elbow angle relationship for maximal voluntary contractions and sub-maximal electrically induced contractions in human elbow flexors. Journal of Biomechanics 36, 1713-1718.
- Siff M.C. (2004) Fundamentos biomecânicos do treinamento de força e de potência,: Biomecânica do esporte. Ed: Zatsiorsky V.M., editor. Rio de Janeiro, Guanabara Koogan; 96.
- Oliveira L.F. (2004) Biomecânica, : Aspectos diversos da medicina do exercício. : Rocha M.L., Rio de Janeiro, editors. Revinter; 224-233.
- The effect of Nordic hamstring exercise training volume on biceps femoris long head architectural adaptation.
- Efficacy of a new strength training design: the 3/7 method.