Jak zapewne niektórzy z nas wiedzą z lekcji chemii, bor jest pierwiastkiem zaliczanych do półmetali. W ludzkim organizmie należy do tzw. pierwiastków śladowych, jednak jego niewielkie ilości są nam niezbędnie konieczne do prawidłowego funkcjonowania. Jest to jednak dość specyficzny pierwiastek, ponieważ niedobory mają swoje skutki uboczne, natomiast w nadmiarze może być toksyczny, dlatego kluczowe jest zachowanie optymalnej podaży boru, bez przechodzenia w skrajności w żadną ze stron.
Bor zyskał na popularności w ostatnich kilku latach. Od dłuższego czasu znany jest Jego potencjał w zakresie poprawy zdrowia stawów czy zwiększeniu naturalnej odporności, jednak obecnie ciągle trwają nowe badania sprawdzające między innymi wpływ kwasu borowego na niektóre rodzaje nowotworów.
Spis treści
Produkty spożywcze zawierające bor
Optymalna dawka tego pierwiastka dla dorosłego człowieka, o przeciętnej aktywności fizycznej wynosi około 3-4 mg na dobę. W zasadzie odpowiednia dieta w pełni rozwiązuje tą kwestie, gdyż taką ilość bez trudu uzyskamy z produktów spożywczych, które większość z nas spożywa regularnie. Oczywiście jest również opcja uzupełniania niedoborów poprzez suplementy diety, jednak taka konieczność zachodzi właściwie tylko u osób chorych, przyjmujących leki, cierpiących na zaburzenia w przyswajaniu składników odżywczych i podobnych. W niektórych przypadkach dotyczących przede wszystkim węglowodanów bardzo dobrze sprawdzają się mimetyki insuliny.
Najbardziej obfitym źródłem boru są bakalie, daktyle, nasiona i inne tego typu produkty. Włączając je do diety kilka razy w tygodniu w zasadzie nie musimy martwić się o niedobory. Bardzo dobrą opcją jest również włączenie do diety suszonych owoców jak np. morele, jabłka, śliwki itp. Racjonalna, a co najważniejsze zróżnicowana dieta doskonale chroni nas przed niedoborami boru. Oczywiście nie są to jedyne źródła tego pierwiastka i z popularnych produktów spożywczych zawierają go również jaja kurze oraz warzywa strączkowe np. fasola.
Kwas borowy – wpływ na organizm
Pierwiastki takie jak magnez, potas, żelazo mają decydujący wpływ na nasze zdrowie i niemal każdy potrafi wymienić ich podstawowe właściwości. W przypadku boru wygląda to nieco inaczej i jako, że mamy do czynienia z pierwiastkiem śladowym nie do końca jest znany w ogóle społeczeństwa. Mimo niewielkiego zapotrzebowania i braku konieczności dodatkowej suplementacji, może on wpływać na niektóre aspekty naszego zdrowia, dlatego mimo wszystko nie powinniśmy bagatelizować Jego znaczenia.
Podstawową rolą w organizmie jest oczywiście wpływ na układ kostny, a dokładnie wzmacnianie kości oraz zapobieganie ich demineralizacji. Choć Jego rola nie jest aż tak ważna jak chociażby takich związków jak BPC-157, to nie można jej bagatelizować. W tego też względu wyjątkowo ceniony jest u osób mocno aktywnych fizycznie, ludzi po 50 roku życia, kiedy to demineralizacja jest znacznie bardziej nasilona oraz kobiet po menopauzie. Najważniejszą funkcję przejmują w momencie zapewnienia niedostatecznej ilości pozostałych mikroelementów odpowiedzialnych za układ kostny, a więc wapnia oraz witaminy D. Bor według badań może poprawiać wartość mineralną kości po menopauzie, a według badań jego odpowiednie stężenie zmniejsza ból w przypadku pojawienia się zapalanie stawów. Stanowi także element profilaktyki prozdrowotnej przeciwko osteoporozie.
Bor to nie tylko nasze stawy, ale również umysł, co już wie wąskie grono osób interesujących się zagadnieniami dietetycznymi czy suplementacją. Według badań niedobory boru znacznie wpływają na obniżenie sprawności intelektualnej, promują utratę zdolności do kreatywnego myślenia, a także negatywnie wpływają na pamięć długotrwałą. Według niektórych badań długotrwałe braki boru w organizmie sprawiają, że znacznie bardziej nasze ciało odczuwa negatywne skutki związane ze stresem, działając podobnie jak adaptogeny. Minerał ten bardzo dobrze wpływa na właściwą koordynacje psycho – fizyczną, a u sportowców siłowych na tzw. połączenie mózg – mięśnie.
Niedobór boru
Rzadko zastanawiamy się nad skutkami niedoborów pierwiastków śladowych, dopóki oczywiście nie odczuwamy poważniejszych konsekwencji z tym związanych, jak np. zachorowania na znacznie poważniejsze dolegliwości. Ponadto, niedobory tego pierwiastka są w dużej mierze powielane z innymi, dlatego ich diagnoza jest dość trudna bez przeprowadzenia szczegółowych badań. Nie mniej warto uzupełniać podstawową dawkę 3 mg dziennie, jeśli tego nie robimy możemy spodziewać się po pewnym czasie negatywnym symptomów braku.
W niedoborach boru najczęściej spotykanym skutkiem jest demineralizacja kośćca. Prowadzi do bólu stawów, zwiększa ryzyko występowania stanów zapalnych oraz wspiera rozwój osteoporozy. Dyskomfort utrzymuje się przez długi czas, lecz dochodzimy do niego stopniowo, dlatego już pierwsze bóle stawów powinny dać nam sygnał ostrzegaczy. Dodatkowo znaczne deficytu kwasu borowego osłabiają funkcjonowanie naszych mięśni poprzez możliwość występowania nieregularnych skurczy. Charakterystycznym zjawiskiem przy niedoborach są również stopniowe zaniki pamięci oraz osłabiona wydajność umysłowa, jednak taki stan możemy oczywiście przypisać wielu mikroelementom i nie zawsze musi on wynikać z braków kwasu borowego. Warto także włączyć do suplementacji Alpha-GPC oraz Hupercynę A, celem zmniejszenia odczuwania skutków braku boru.
Od lat bada się również Bor w kontekście profilaktyki przeciwnowotworowej, szczególnie dotyczącej prostaty u mężczyzn. Jednak póki co brak nam jednoznacznych dowodów na ten temat, choć wyniki niektórych badań na tkankach okazywały się być bardzo obiecujące.
Warto wiedzieć także co nieco na temat wpływu boru na układ hormonalny. Jest bardzo ważny dla diabetyków i sportowców, gdyż ma swoje powiązania z insuliną. Ponadto wpływa również na prawidłowe wytwarzania hormonów tarczycy podobnie jak niektóre boostery metabolizmu np. Thyro-Lean V2 czy ceniony od dawna Cannibal Claw.
Suplementacja kwasem borowym
W przypadku stwierdzenia u siebie objawów niedoboru należy skonsultować się z lekarzem celem wykonania podstawowych badań. Jeśli nasze obawy się potwierdzą, wówczas suplementacja dawkami 3-5 mg dziennie jest optymalnym rozwiązaniem, które pozwoli nam na ustabilizowanie poziomu boru w naszym organizmie. Pamiętajmy, że w nadmiarze bor może wykazywać działanie toksyczne, dlatego nie zaleca się przyjmowania większych dawek, gdyż skutki uboczne przewyższają korzyści.
Bibliografia:
- Effects of boron supplementation on bone mineral density and dietary, blood, and urinary calcium, phosphorus, magnesium, and boron in female athletes.
- Studies on the relationship between boron and magnesium which possibly affects the formation and maintenance of bones.
- Prof. zw. drhab. inż. Stanisław Krompiec; “Borowce”; Uniwersytet Śląski, Instytut ChemiiZakład Chemii Nieorganicznej, Metaloorganicznej i Katalizy.
- Boron Induces Lymphocyte Proliferation and Modulates the Priming Effects of Lipopolysaccharide on Macrophages.
- Boron supplementation inhibits the growth and local expression of IGF-1 in human prostate adenocarcinoma (LNCaP) tumors in nude mice.
- Lara Pizzorno; “Nothing Boring About Boron”; Integr Med (Encinitas).
- Boric Acid Disturbs Cell Wall Synthesis in Saccharomyces cerevisiae
- Essentiality of boron for healthy bones and joints.
Konsultacja merytoryczna: MARZENA PAŁASZ