tel: (+48) 600 607 709 | (+44) 0 7367 534919 | 
Witamina A to organiczne związki chemiczne które są niezbędna dla osiągnięcia homeostazy w organizmie. Są one rozpuszczalne w tłuszczach i równie często występują pod nazwą retinol czy beta-karoten. Posiada wyjątkowo długą historię stosowania, która sięga już starożytności. Jako bardzo wcześnie poznana witamina była obiektem zainteresowania badaczy i medyków przez wiele lat, a trend ten nie zmienił się do dnia dzisiejszego. Jako ciekawostkę warto przytoczyć jej odporność na wysokie temperatury, choć może ulegać degradacji podczas kontaktu z miedzią
Spis treści
Produkty spożywcze zawierające witaminą A (retinolidy)
Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego ważne, aby w przypadku suplementacji zawsze podawać ją razem z wartościowym źródłem tego makroskładnika. W przypadku niektórych schorzeń jesteśmy oczywiście narażeni na jej niedobory, jednak w codziennej diecie występuje dość obficie i łatwo uwzględnić jej wartościowe źródła. Zaliczamy do nich między innymi:
- Tran
- Wątróbki zwierzęce
- Jarmuż, szpinak
- Bataty
- Marchew
- Żółtka jaj kurzych
- Ziarna
- Zielona warzywa
- Jagody
- Pestki, nasiona
- Nabiale np. twaróg
- Sery żółte
Witamina A – wpływ na organizm
Lista korzyści wynikająca z jej przyjmowania jest bardzo szeroka, jednak podstawową i najbardziej znaną rolą witaminy A jest oczywiście jej doskonały wpływ na kondycję narządów wzroku. Rodopsyna – to barwnik siatkówki oka, który odpowiada przede wszystkim za widzenie po zmierzchu. To właśnie Beta karoten wchodzi w Jego skład i umożliwia jej syntezę. Dzięki temu nie tylko poprawia ogólny stan naszego wzroku, ale przede wszystkim zapobiega występowaniu oraz rozwojowi tzw. kurzej ślepoty.
Retinol nie rzadko nazywany jest obok biotyny witaminą urody. Utrzymywanie jej na odpowiednio wysokim poziomie sprzyja zachowaniu bardzo dobrego stanu naszej cery, sprawdza się w walce z trądzikiem, a niekiedy nawet zapobiega rozwojowi łysienia. Nie bez znaczenia w tej kwestii jest oczywiście jej potencjał antyoksydancyjny, który znacznie ogranicza aktywność toksyn i rodników, a jak doskonale wiemy nie są to sprzymierzeńcy naszej urody. Dodatkowo podnosi naturalną odporność organizmu poprzez wpływ na układ immunologiczny.
Skóra to płaszczyzna gdzie Witamina A ma ogromny potencjał i osoby zmagające się z jej niedoskonałościami zdecydowania powinny zainteresować się jej suplementacją bądź zwiększeniem podaży z żywności. Rozstępy, blizny i podobne wady to doskonałe powody by zwiększyć jej podaż. Ponadto udowodniono również jej skuteczność w walce z pojawieniem się zmarszczek, co więcej dotyczy to osób w każdym wieku.
Niedobór witaminy A
Jak już wspomnieliśmy niedobory tej witaminy zdarzają się stosunkowo rzadko, najczęściej u osób prowadzących niezdrową i bardzo monotematyczną dietę np. paleo. Jeśli dbamy o różnorodność powinniśmy bez większego trudu zrealizować swoje podstawowe zapotrzebowanie.
Szczególnie narażoną grupą na niedobory są kobiety w ciąży, gdzie zapotrzebowania bardzo szybko wzrasta, ale także diabetycy oraz osoby u których dokonywano ingerencji chirurgicznych w przewodzie pokarmowych. Wbrew wielu teorią marchew wcale nie jest najcenniejszym źródłem witaminy A, ponieważ zawiera ona przede wszystkim znacznie mniej przyswajalny beta-karoten będący prowitaminą A, a co za tym idzie musi zostać dodatkowo przetwarzany o organizmie.
Do najpopularniejszych powikłań dotyczących niedoborów witaminy A możemy zaliczyć:
- Ślepotę zmierzchową
- Brak nawilżenia rogówek i spojówek
- Łuszczenie i przebarwianie się skóry
- Zwiększoną podatność na choroby wywołane infekcjami
- Zaburzenia związane ze wzrostem (dotyczy do przede wszystkim dzieci)
Nie mniej niebezpieczna od niedoborów jest również hiperwitaminoza, która może powodować krwotoki, nieprawidłową pracę serca, zaburzoną przyswajalność wapnia oraz przemęczenia i ociężałość.
Pamiętajmy, że witamina A, stosowana jednorazowo w ogromnych dawkach, przekraczających 1 gram retinolu jest toksyczna.
Suplementacja Witaminą A
Profilaktyczna bądź okresowa suplementacja retinolem jest jak najbardziej wskazana, szczególnie u osób które wykazują zapotrzebowania znacznie ponad przeciętne. Dawki powinny być ustalane indywidualnie względem własnych potrzeb, jednak większość wysokiej jakości produktów zawiera skuteczne dawki wynoszące około 10000 IU, Osoby posiadające mniejsze zapotrzebowanie mogą stosować taką dawkę np. co 2 dni.
Są oczywiście osoby walczące z cerą, narządem wzroku czy odpornością, które przyjmują witaminę A w stałej suplementacji. Na szczęście jej kosz jest raczej niewielki i jest dostępna dla każdego z nas. Warto jednak brać pod uwagę jakość poszczególnych suplementów diety i starać się wybierać renomowanych producentów, którzy posiadają nieposzlakowaną opinię na rynku.
Bibliografia:
- Edward Bańkowski: Biochemia. Podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich. Wrocław: MedPharm Polska, 2006.
- Vitamin A Supplementation for Prevention of Bronchopulmonary Dysplasia: Cornerstone of Care or Futile Therapy?
- Franciszek Kokot: Choroby wewnętrzne. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
- Preparation of milk protein-vitamin A complexes and their evaluation for vitamin A binding ability.
- Mirosław Jarosz (red.), Normy żywienia populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, 2012.
- Delivering Vitamin A Supplements to Children Aged 6 to 59 Months: Comparing Delivery Through Mass Campaign and Through Routine Health Services in Ethiopia.
- Effect of maternal vitamin A supplementation on retinol concentration in colostrum.
- Dariusz Włodarek: Dietetyka. Warszawa: Wydawnictwo Format-AB, 2005.
Konsultacja merytoryczna: LEK. MARCIN KUBISA
