Kwasy omega – opis, działanie, występowanie, źródła 0

Kwasy tłuszczowe to jedne z najpopularniejszych suplementów diety o charakterze prozdrowotnym. Naturalnie występują w pożywieniu, jednak w przypadku wielu osób pokrycie zapotrzebowania wyłącznie z produktów spożywczych staje się niemożliwe. Najważniejszymi z nich są oczywiście kwasy tłuszczowe Omega-3, a ich działanie jest niepodważalne. Posiadają potwierdzony wpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu człowieka przez niezliczoną liczbę badań klinicznych. Bardzo często możemy spotkać się z kwasami Omega-6 które również należą do NNKT (Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe), jednak ich uzupełnianie jest całkowicie zbędne, a wręcz szkodliwe. W diecie większości z nas znajduje się zbyt wiele omega-6 w stosunki do omega-3, czego skutkiem może być zwiększona szansa zachorowania na nowotwory piersi czy gruczołu korkowego. W tym artykule skupimy się zatem na pozytywnych właściwościach Omega-3 i wyjaśnimy ich wpływ na zdrowie człowieka.

Kwasy Omega-3 a nowotwory

Nowotwory są ogromnym zagrożeniem dla naszego zdrowia. Suplementacja kwasami omega-3 nie jest lekiem na taką przypadłość, jednak z pewnością bardzo cennym elementem kompleksowej profilaktyki przeciwnowotworowej. LC-PUFA ( długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe ) zmniejszają ryzyko zachorowań na większość poznanych nowotworów, jednak szczególnie tyczy się to prostaty, piersi, skóry oraz okrężnicy. Działają one przede wszystkim na błony komórkowe do których są bardzo szybko wchłaniane. To sprawia, że wpływają na ich chemiczne zachowania i pozwalają na zwiększone przepuszczanie środków farmakologicznych. Warto wybierać jednak produkty renomowanych producentów jak np. Haya Labs Omega-3 lub Gold Omega-3 Sport Edition.

Kwasy Omega mają zatem ogromne znaczenie w przypadku terapii takimi lekami jak mitoksantrol czy metotreksat. Niektóre z przeprowadzonych dotychczas badań sugerują zdumiewający potencjał kwasów eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego w ograniczeniu rozwoju guzów nowotworowych. Co więcej ograniczają ich aktywność i atakowanie innych obszarów naszego ciała, a to może skutecznie zapobiegać lub spowalniać przerzuty w przypadku nowotworów złośliwych. Kwasy EPA i DHA są cytotoksyczne dla komórek nowotworowych, a kolejne badania w tym zakresie właśnie trwają. Póki co nie ulega jednak wątpliwości bezsprzeczne bezpieczeństwo stosowania LC-PUFA w profilaktyce antynowotworowej oraz jako uzupełnienie terapii farmakologicznej.

Pamiętajmy, że Omega 3 to suplementy diety i nie możemy traktować ich nigdy jako zastępstwa dla chemioterapii. Miejmy jednak nadzieje, że badania na temat zależności nowotworów i kwasów omega pójdą w dobrym kierunku i za kilka lat będziemy dysponować jeszcze większą wiedzą w tym zakresie.

Kwasy Omega-3 a praca mózgu

Tłuszcze są niezbędne dla naszego życia, w tym dla optymalnej pracy mózgu co przekłada się na wzorową pamięć oraz koncentrację. Choć nie każdy zdaje sobie sprawę, faktem jest że tłuszcze stanowią około 60% całej masy mózgowej. Ludzki mózg nie posiada zdolności do magazynowania lipidów, więc podaż zewnętrzna jest tutaj niezbędnie konieczna.

Kwasy tłuszczowe Omega 3, a także Omega 6 mają duży wpływ na mózgu, jednak zdecydowanie najważniejsze właściwości w tej kwestii możemy przypisać do DHA, dzięki któremu nasz mózgu się rozwija. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji neuronów, dlatego Jego odpowiedni poziom jest ważny już u dzieci i przyczynia się do rozwijania funkcji poznawczych, inteligencji oraz układu nerwowego. Dieta zawierająca optymalną ilość kwasu dokozaheksaenowego zapewnia harmonijny rozwój nawet najmłodszym z nas. W jednym z badań przeprowadzonych w 2011 roku w Stanach Zjednoczonych zauważono duże zależności pomiędzy przyjmowanie DHA we wczesnych latach życia, a późniejszą podatnością na ADHD. Co więcej, w grupie o wyższym spożyciu kwasów Omega-3 zauważono o kilkanaście procent mniejszy odsetek dyslektyków.

Nie jest to jednak koniec pozytywnego wpływu kwasów Omega na pracę mózgu. Kolejne badania przeprowadzone już na terenie Europy pokazały poprawę w przewodnictwie nerwowym oraz większą ilość synaps w okolicach komórek mózgowych. Regularna suplementacja omega-3 ogranicza rozwój zaników pamięci u osób w każdym wieku, a także wspomaga pamięć werbalną. Stopień skuteczności nie jest co prawda aż tak wysoki jak przy suplementach diety ukierunkowanych na ten jak Niagen czy Hupercyna A, to jednak z pewność warto przytoczyć taką informację.

Istnieje również sporo kontrowersji i sporów na temat suplementacji niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi a rozwojem depresji. Póki co wciąż nie mamy jednoznacznych badań, które mogłyby potwierdzić ich działanie w tym zakresie, nie mniej możemy podejrzewać, iż mają istotny wpływ na złagodzenie ( nie wyleczenie ) stanów depresyjnych. Wiąże się to przede wszystkim ze sprawniejszym transportem neuroprzekaźnika serotoniny. Na takim samym szlaku metabolicznym działania między innymi 5-HTP, uznawane za najskuteczniejszy suplement przeciwdepresyjny.

Kwasy Omega-3 – wpływ na wzrok

Pisząc na temat ochrony wzroku powinniśmy przede wszystkim skupić się tutaj na DHA, to kwas który wchodzi w skład między innymi naszej siatkówki. Długotrwałe niedobory to oczywiście duże ryzyko stopniowego pogarszania się stanu naszego wzroku, jak i również możliwość występowania wielu chorób, stanów zapalnych czy powikłań. Podstawową rolą DHA w tym zakresie jest uniemożliwianie gromadzenia się dużej ilości toksyn wokół naszych narządów wzroku. Jest to przyczynia niektórych, nawet bardzo zaawansowanych schorzeń.

Jedną z chorób na którą szczególnie wpływa kwas dokozaheksaenowy jest zwyrodnienie plamki żółtej. Jest to bardzo istotne, gdyż według badań należy ona to chorób mogących powodować nawet trwałą ślepotę. Kwasy Omega 3 nie mają właściwości leczniczych, jednak pod względem protekcyjnym są jednym z najcenniejszych składników dla wzroku. Ich stężenia w tej części ciała jest ogromne, a ich większą ilość znajdziemy jedynie w częściach mózgu.

Zastosowanie terapeutyczne kwasów Omega-3 w poprawie wzroku wydaje się być w pełni uzasadnione, a na najbliższe lata zostało zaplanowanych wiele badań, które dalej będą rozwijać naszą wiedzę w tym zakresie. Nie ulega jednak wątpliwości, że im wcześniej zadbamy o odpowiednią podaż NNKT w diecie, a w szczególności DHA, tym dłużej będziemy mogli cieszyć się z doskonałego zdrowia i widzenia. Zasada ta tyczy się przede wszystkim diety wysokotłuszczowej. Niestety wśród osób szczególnie ze starszych pokoleń dostęp do tego rodzaju wiedzy wciąż jest znacznie mniejszy, a same Omega mogą nie tylko działać profilaktycznie i ochronnie, ale również wspomagać leczenie farmakologią w już nabytych chorobach.

Kwasy Omega-3 – jak wpływają na serce

Serce to bez wątpienia jeden z najważniejszych narządów w naszym organizmie. To choroby serca i układu naczyniowego są bardzo często przyczyną śmierci osób w każdym wieku, a ewentualne choroby często przebiegają bez znacznych objawów i szczególnie u młodych osób są niełatwe do wykrycia. Wielu lekarzy, specjalistów, kardiologów zgodnie podkreśla, że prawidłowe odżywianie z uwzględnieniem w nich źródeł kwasów omega-3 bardzo korzystnie wpływa na pracę serca.

Wstępna badania przeprowadzono wiele lat temu i na podstawie grupy liczącej ponad 170 000 osób stwierdzono mniejsze ryzyko niewydolności serca u osób, które przynajmniej dwa razy w tygodniu przyjmują tłuste ryby będące źródłem Omega-3. Również bezpośrednie spożycie EPA i DHA w dawce 100 mg ( w postaci suplementu diety ) ograniczało możliwości zachorowania na niewydolność mięśnia sercowego. Stosując Omega-3 o wysokim udziale EPA i DHA obniżamy ogólny poziom trójglicerydów w naszym organizmie, co przekłada się także na poprawę stosunku cholesterolu HDL do LDL.

Pamiętajmy jednak, że źródłami kwasów Omega-3 są przede wszystkim produkty o dość dużej zawartości tłuszczy. Mimo, że najczęściej są to produkty bardzo wysoko wartościowe, to jednak nie powinny być spożywane w nadmiarze. Jeśli zatem zależy nam na dostarczeniu dawek klinicznych Omega-3 optymalnym wyjściem będzie suplementacja dobrej jakości produktami, najlepiej renomowanych producentów.

Kwasy Omega-3 a mocne kości

Z pewnością z suplementacją wspierającą nasze kości i stawy kojarzą nam się inne produkty, lecz kwasy omega nie są tutaj bezzasadne i odgrywają dużą rolę w ich prawidłowej budowie i funkcjonowaniu. Kwas dokozaheksaenowy podnosi wartość mineralną kości i działa wzmacniająco. Zostało to potwierdzone już kilkanaście lat temu w badaniach przeprowadzonych przez jeden z Brytyjskich uniwersytetów. Podejrzewa się również, że drugi z kwasów zawartych w omega 3 może mieć cenne właściwości i chronić masę kostną. Póki co, brak jednak jednoznacznych dowodów naukowych na ten temat.

Kwasy Omega 3 są cennym elementem suplementacji w ochronie przed chorobami reumatycznymi. Przypuszcza się, że mogą łagodzić bóle które towarzyszą wielu chorobom, a także uelastyczniać kości. Jedną z najciekawszych właściwości jest jednak potencjał do promowania zwiększonej biodostępności wapnia dla organizmu, a to ma kolosalne znacznie w przypadku osteoporozy, do której takie niedobory doprowadzają. Omega – 3 jest przemyślanym i skutecznym sposobem na profilaktykę i utrzymanie zdrowia naszego aparatu ruchu. Jeśli jednak już dojdzie to poważnych urazów, pamiętajmy że Omega-3 to przede wszystkim profilaktyka, a suplementami naprawiającymi nasze stawy są Cissus oraz innowacyjny BPC-157, cieszące się wielką renomą.

Kwasy Omega-3 dla alergików

Wpływ Omega 3 na pracę układu immunologicznego, w tym również na alergie jest znany badaczom od wielu lat. Dzięki szerokiemu dostępowi do wiedzy oraz możliwości wykonywania dostatecznej ilości badań, w ostatnim czasie możemy potwierdzić wiele interesujących właściwości. Omega-3 to jedne z nielicznych składników znajdujących się w pożywieniu, które realnie mogą wpływać na na mniejszą podatność na alergie.

EPA i DHA odgrywają dużą role u osób walczących z astmą. Jest to choroba mogąca wynikać z różnego rodzaju powikłań, nie mniej często występuje u dzieci. Jej przebieg w zależności od konkretnej osoby może być umiarkowanie spokojny, aż po intensywne ataki. Suplementacja Omega-3 wykazuje zdolność do łagodzenia większości objawów astmy, jednocześnie wpływa na redukcję stanów zapalnych. Kluczem do tego jest obniżenie i kontrola poziomu LTC4-LTE4 oraz PGD2 .

Kwasy Omega-3 suplementacja w czasie ciąży

Jeszcze do niedawna temat zwiększonego przyjmowania omega 3 w ciąży był bardzo kontrowersyjny, na dzień dzisiejszy jednak już praktycznie nikt nie ma wątpliwości co do słuszności ich uzupełniania. Pamiętajmy, że dla płodu jedynym źródłem kwasów Omega-3 i cennych substancji odżywczych jest matka. Według wielu badań przyjmowanie ich w czasie ciąży minimalizuje ryzyko wielu chorób oraz wzmacnia organizm noworodka. Szerokie właściwości omega-3 które opisywane są u dorosłych osób często tyczą się również dzieci. Matki przyjmujące Omega-3 mają większe szanse na urodzenia dziecka z lepiej rozwiniętym mózgiem czy narządami wzroku.

Warto również podkreślić rolę odpowiedniego spożywania Omega-3 u kobiet mogących urodzić dzieci przed 37 tygodniem ciąży. W badaniach przeprowadzonych i opublikowanych w 2006 roku wynika, że u wcześniaków Omega-3 często pomaga rozwijać się prawidłowo zmniejsza ryzyko kalectwa czy potencjalnego nabycia wielu chorób już od pierwszych dni życia. Co więcej, według badań przeprowadzonych na prawie 20000 kobiet wykazano, iż przyjmowanie kwasów Omega – 3 w czasie ciąży o kilka procent zmniejsza ryzyko występowania wczesnego porodu niż u kobiet przyjmujących placebo. Niektórzy specjaliści porównują nawet skuteczność kwasów omega z kwasem foliowym, który jest podstawa suplementacji kobiet w ciąży.

Stosowanie diety bogatej w omega-3 jest wskazane nie tylko w trakcie trwania ciąży, ale również w okresie laktacji. W raz z mlekiem matki dziecko przyjmuje wszystkie substancje odżywcze, które w pewnym stopniu wpływają na Jego zdrowie oraz rozwój. U matek zmniejszają ryzyko występowania depresji poporodowej, natomiast u dzieci pozwalają na szybszy rozwój mózgu.

Kwasy Omega-3 występowanie w żywności

Wiele osób kojarzy kwasy tłuszczowe Omega-3 wyłącznie z przyjmowaniem tłustych ryb o pięknym kolorze mięsa i bardzo wysokiej cenie. Oczywiście takie ryby jak halibut czy łosoś są świetnym źródłem kwasów EPA i DHA, które warto włączyć do swojej diety. Nie mniej istnieją również alternatywne i dużo bardziej ekonomiczne rozwiązania. Śledzie, makrele, tuńczyk czy mintaj.

Pamiętajmy także, że ryby nie są jedynym wartościowym źródłem omega-3 i bez problemu możemy znaleźć je również w produktach roślinnych. Ich bardzo dobrym źródłem są również orzechy włoskie, które są szeroko dostępne w naszym kraju, a wielu z nas ma je za darmo z własnych drzew. Jeśli nie mamy takiego szczęścia, zawsze możemy zakupić większe ilości od prywatnej osoby co zdecydowanie korzystnie wpłynie na stan zdrowia i portfela.

Źródłami Omega-3 są także owoce morze, olej lniany, nasiona chia czy innych pestkach i nasionach. Wbrew pozorom zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na kwasy Omega-3 wcale nie jest wysokie i już jedna porcja dziennie wartościowych produktów może je w całości zrealizować.

Kwasy Omega-3 najlepsze suplementy

Według obecnych norm żywieniowych optymalne spożycie kwasów EPA i DHA wynosi 250 mg. Jest to stosunkowo niewielka wartość i bez problemu większość z nas jest w stanie dostarczyć ją wyłącznie z odpowiedniej diety.

Biorąc pod uwagę zalecenia między narodowe wartość ta nierzadko bywa dwukrotnie wyższa. Najważniejszą kwestią w przypadku Omega-3 jest nasze indywidualne zapotrzebowanie. Osoby aktywne powinny przyjmować znacznie większe dawki, podobnie sytuacja wygląda w przypadku osób traktując kwasy omega jak jeden z elementów profilaktyki czy walki z danym schorzeniem bądź dysfunkcją. W tym przypadku możemy zakładać optymalne spożycie na poziomie 1000 mg na dobę.

Aby dostarczyć aż takie dawki EPA i DHA suplementacja wydaje się być konieczne. W poszukiwaniu odpowiednich produktów należy kierować się następującymi kryteriami:

• Skład produktu
• Ilość wartościowych kwasów tłuszczowych
• Renoma producenta
• Stosunek ceny do jakości
• Brak zbędnych wypełniaczy

Bardzo ważne by produkty po które sięgamy posiadały dużą standaryzację na kwasy EPA i DHA. Jednym z najpopularniejszych produktów na rynku jest Olimp Gold Omega-3 gdzie dostarczamy ich aż 65% z 1000 mg całej kapsułki. Oznacza to, że już 1 kapsułka w pełni pokrywa zapotrzebowanie większości z nas. Marka ta cieszy się długim stażem na rynku suplementów, posiada swoje produkty również w aptekach, a ponadto jako jedna z nielicznych dysponuje własnymi laboratoriami. Cenionym produktem na naszym rynku jest również Haya Labs Ultra Omega-3, której największą zaletą jest aż 75% standaryzacja na EPA i DHA co jest bardzo rzadko spotykane w suplementach.

Bibliografia:

1. Helland I.B. i wsp., Maternal supplementation with very-long-chain n-3 fatty acids during pregnancy and lactation augments children’s IQ at 4 years of age., Pediatrics. 2003 Jan;111(1):e39-44.
2. Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease.
3. Impact of Omega-3 Fatty Acids on the Gut Microbiota.
4. Jarosz M., Normy żywienia dla populacji Polski, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2017
5. Brasky T.M. i wsp., Plasma phospholipid fatty acids and prostate cancer risk in the SELECT trial., J Natl Cancer Inst. 2013 Aug 7;105(15):1132-41.
6. Omega-3 Fatty Acids in Rheumatic Diseases: A Critical Review.
7. Trautwein E.A., n-3 Fatty acids-physiological and technical aspects for their use in food. Eur. J. Lipid Sci. Technol., 2001, 103, 45-51.
8. Omega-3 fatty acids and depression: scientific evidence and biological mechanisms.
9. Allard J.P. i wsp., Lipid peroxidation during n-3 fatty acid and vitamin E supplementation in humans. Lipids. 1997 May;32(5):535-41
10. Omega-3 Fatty Acids and their Role in Central Nervous System – A Review.
11. The role for dietary omega-3 fatty acids supplementation in older adults.
12. Tachtsis B. i wsp., Potential Roles of n-3 PUFAs during Skeletal Muscle Growth and Regeneration., Nutrients. 2018 Mar 5;10(3).
13. McCusker M.M. i wsp., Healing fats of the skin: the structural and immunologic roles of the ω-6 and ω-3 fatty acids., Clin Dermatol. 2010 Jul-Aug;28(4):440-51.
14. Omega-3 fatty acids for nutrition and medicine: considering microalgae oil as a vegetarian source of EPA and DHA.
15. Theodoratou E. i wsp., Dietary fatty acids and colorectal cancer: a case-control study., Am J Epidemiol. 2007 Jul 15;166(2):181-95
16. Querques G. i wsp., Retina and omega-3., J Nutr Metab. 2011;2011:748361
17. Omega-3 fatty acid supplementation for the treatment of children with attention-deficit/hyperactivity disorder symptomatology: systematic review and meta-analysis.