5-HTP, czyli 5-Hydroksytryptofan – co to jest?

Początek czerpania korzyści wynikającej z 5-HTP sięga tysięcy lat wstecz i rozpoczyna się w krajach Afryki Zachodniej za sprawą rośliny Griffonia Simplicifolia. Jej zastosowanie w medycynie ludowej posiada równie imponującą i bogatą historię jak wiele ziół Azjatyckim, których zastosowanie jest słynne na całym świecie. To właśnie w trakcie badań nad tą rośliną po raz pierwszy sklasyfikowano ten związek i uchodzi ona za Jego naturalne źródło.

5-HTP jest związkiem endogennym, oznacza to że może być syntezowany samodzielnie przez ludzki organizm, w tym przypadku z wykorzystaniem jednego z kluczowych aminokwasów egzogennych – tryptofanu. Jest on wykorzystywany w suplementacji sportowej oraz prozdrowotnej, między innymi wspierając zasypiania oraz regulując głębokość snu, a także jako aminokwas budulcowy dla tkanek mięśniowych. Chociaż 5-HTP jako prekursor wydaje się mieć znacznie skuteczniejsze działania od tryptofanu, to jednak część ekspertów ciągle wyżej ceni ten aminokwas w kontekście poprawy jakości snu, jednak przeprowadzane badania nie potwierdzają tej tezy, jednoznacznie wskazując na znacznie niższą biodostępność podstawowej formy tryptofanu.

Związek ten jest czymś pomiędzy tryptofanem, którego jest pochodną, a serotoniną dla której jest prekursorem. Aby zatem podnieść poziom serotoniny w mózgu suplementacja 5-HTP jest skuteczniejszym rozwiązaniem i pozwala na pominięcie początkowych procesów metabolicznych do jakich dochodzi w przypadku podawania tryptofanu.

Spis treści

Działanie 5-HTP.

Jako suplement diety cechuje się obszernym zakresem działania, przez co jest niezwykle popularnym związkiem na zaburzenia o wielu podłożach, ale także jako codzienna profilaktyka i szeroko rozumiane wsparcie naszego zdrowia. Początkowo związek ten wykorzystywany był głównie jako naturalny antydepresant i tak też jest sklasyfikowany, zajmując miejsce wśród tzw. Antydepresantów atypowych.

5-Hydroksytryptofan posiada potwierdzone działanie w zakresie poprawy samopoczucia oraz zwalczaniu początkowych objawów depresji oraz pogorszonego samopoczucia, również tego o niezidentyfikowanym podłożu. Obecnie suplementy na bazie tego związku stosowane są przez osoby w bardzo zróżnicowanych przedziałach wiekowych, a dawki są zależne od naszej indywidualnej tolerancji, a także oczywiście celu suplementacji.

5-HTP bardzo dobrze przyswaja się z przewodu pokarmowego, a także wykazuje kluczową zdolność w pokonywaniu bariery krew – mózg ( tutaj wykazuje ogromną przewagę nad tradycyjną postacią tryptofanu ). Głównym mechanizmem działania jest wspominany już przez nas wzrost poziomu serotoniny w mózgu, jednego z kluczowych neuroprzekaźników dla funkcjonowania organizmu człowieka. Odpowiada ona za pracę całego ośrodkowego układu nerwowego, także warunkuje samopoczucie oraz stabilność emocjonalną. Przez wielu bywa także nazywana hormonem szczęścia, choć należy pamiętać, że niekiedy ta nazwa odnosi się także do endorfin, dla których prekursorem jest PEA. Należy również podkreślić, że poziom serotoniny w organizmie jest zmienny, stąd też jej wahania często odpowiadają za poprawę bądź pogorszenie się naszego samopoczucia.

Depresja jest jedną z najpoważniejszych chorób obecnego wieku, a według części badań, poza oczywistymi sytuacjami życiowymi jej główną przyczyną jest niedobór tryptofanu. 5- HTP jako stabilniejsza i łatwiej przyswajalna forma wyrównuje długi serotoninowe i łagodzi większość objawów, które kojarzymy z depresją. Czy zatem 5-HTP możemy nazwać skutecznym antydepresantem?

Jak najbardziej tak, jednak należy podkreślić, że u osób prowadzonych przez specjalistów i przyjmujących leki psychotropowe każdą suplementację należy koniecznie konsultować z lekarzem. Jeśli jednak nasze objawy są początkowe, nie osiągnęły zaawansowanego stadium i nie chcemy korzystać z często uzależniających leków, możemy wówczas 5-HTP traktować jako naturalny, ale co najważniejsze skuteczny sposób na poprawę naszego zdrowia psychicznego. Popularność tego związku osiągnęła tak znaczny stopień, że obecnie sięgają po niego nawet osoby zdrowe, w celach poprawy samopoczucia i osiągnięcia lepszego komfortu codziennego życia.

Początkowo 5-Hydroksytryptofan wykorzystywany był jednak nie jako antydepresant, ale przede wszystkim jako skuteczny suplement na bezsenność oraz zaburzenia związane ze snem oraz całym procesem zasypiania. Jedne z ciekawszych wyników dały nam badania przeprowadzane pod koniec lat dziewięćdziesiątych na terenie Wielkiej Brytanii. Dotyczyły one pacjentów ze stwierdzonym zespołem lęku napadowego. Jak się okazało, wyższy poziom serotoniny nie tylko zmniejszył częstotliwość ataków, ale także znacznie wydłużył kluczową fazę snu R.E.M. Ponadto pacjenci zgłaszali złagodzenie objawów, kiedy już napady lękowe występowały. Wśród całej grupy ponad 90% osób zgodnie stwierdziło poprawę przy wykorzystaniu 5-HTP, a ponadto pamiętajmy, że dotyczy one osób ze zróżnicowanych stopniem zaburzeń oraz stanem zdrowia. Specjaliści dawkę uznaną za przynoszącą poprawę określili około 2,4 mg na każdy kilogram masy ciała, jednak jest to wartość uśredniona i pamiętajmy że każda osoba może indywidualnie zareagować na przyjmowanie określonych suplementów. Nadal związek ten wchodzi w skład wielu cenionych produktów wspierających zasypianie jak np. uznany na rynku HydraPharm Revival.

Fenomen 5-HTP w walce z zaburzeniami snu nie dotyczy jednak tylko i wyłącznie osób posiadających zdiagnozowane dolegliwości. Warto wiedzieć, że bezsenność jest obecnie bardzo powszechnie występującą dolegliwością zdrowotną i dotyka ona okresowo aż 25% całej populacji. 5-Hydroksytryptofan wspiera również organizm ludzi zdrowych dla których sen staje się problemem z nie do końca zidentyfikowanego powodu. Z całą pewnością pomaga regulować rytm dobowy, co zostało potwierdzone przez niezliczoną ilość badań na światowych uniwersytetach 5-HTP jako prekursor dla serotoniny jest również aktywatorem stabilnej produkcji melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za rytm snu oraz dostosowanie naszego organizmu do panujących aktualnie warunków dla naszej aktywności i odpoczynku. Jest to również jeden z nielicznych suplementów, których skuteczność potwierdzono na zwierzętach, a następnie na ludziach w każdym wieku, od dzieci, aż po osoby starsze.

Jeszcze jedną właściwością o której nie możemy nie wspomnieć jest cenny wpływ tryptofanu i Jego pochodnych na samopoczucie kobiet przechodzących menopauzę. W jednym z badań aż 8 na 10 kobiet odczuło poprawę w zakresie zmniejszenia negatywnych skutków zmian menopauzalnych takich jak odczuwanie uderzeń gorąca. Prawdopodobnie również ma to związek z poziomem serotoniny.

5-HTP, a odchudzanie.

Chociaż związek ten znany jest już od wielu lat, to Jego suplementacja z uwagi na pomoc w zachowaniu prawidłowej masy ciała jest stosunkowo świeżym tematem, jednak od kilku lat 5-HTP wchodzi już w skład niektórych spalaczy tłuszczu. Zapewne wiele osób łatwo zauważyło już powiązanie pomiędzy serotoniną i odchudzaniem, jeśli jednak nie to spieszymy z wyjaśnieniami.

5-Hydroksytryptofan nie jest bezpośrednim związkiem aktywującym procesy związane z redukcją jak np. termogeniczne spalacze tłuszczu, to jednak nie warto bagatelizować Jego znaczenia. Wyższy poziom serotoniny w mózgu odpowiada nie tylko za samopoczucie, lepszą jakość snu czy koncentrację, ale również zmniejsza odczuwanie głodu oraz zapobiega Jego nagłym atakom. Takie odczucia ma blisko 90% osób przyjmujących 5-HTP, a spadek masy ciała podczas suplementacji tym związkiem jest czymś całkowicie naturalnym. Nadmierny apetyt to największa istniejąca przeszkoda do uzyskania szczupłej sylwetki. Nawet jeśli potrafimy zmotywować się do wysiłku i aktywności, to odmowa sobie pysznego ciasta czy ulubionej przekąski często bywa zadaniem przekraczającym nasze możliwości. Nadwyżka kaloryczna tworząca się z podjadania sprawia, że osiągnięcie satysfakcjonujących nas wyników w odchudzaniu staje się ekstremalnie trudne do osiągnięcia.

5 HTP ogranicza apetyt i wspiera odchudzanie

Wykonanie ciężkiego zestawu ćwiczeń rzadko kiedy pozwala nam na wydatek energetyczny rzędu 500 kcal, podczas gdy większą ilość dostarczymy zjadając zaledwie małą, 100 gramową tabliczkę czekolady. To dobitnie podkreśla rolę blokerów apetytu w codziennej redukcji. 5-HTP poza wpływem na łaknienie ma jeszcze jedną, bardzo ważną właściwość. Jak wiemy serotonina pozwala stabilizować nasz nastrój, przez co nie wpadamy w pułapkę chwil zapomnienia i załamania, które zazwyczaj kosztują nas bardzo wiele.

Warto poruszyć jeszcze jeden aspekt, mianowicie sen. Jego głębokość i regularność to również ważny czynnik w kontroli masy ciała, gdyż dochodzi w tym czasie do produkcji wielu hormonów odpowiadających między innymi za skład tkanek naszego ciała.

Czy 5-HTP jest bezpieczny? Efekty uboczne.

Jak już wspomnieliśmy związek ten jest pochodną jednego z popularnych aminokwasów tryptofanu, a Jego naturalnym źródłem występowania jest Griffonia Simplicifolia. Mamy więc do czynienia ze związkiem pochodzenia roślinnego, dlatego u osób zdrowych, w odpowiednich dawkach nie wykazuje skutków ubocznych, jednak pamiętajmy, że indywidualne nietolerancje lub uczulenia mogą wystąpić u każdego z nas. Na całe szczęście takie sytuacje należą jednak do rzadkości.

W przypadku przyjęcia jednorazowo zbyt dużej dawki możemy odczuwać senność, zmęczenie oraz świadome otumanienie. Najczęściej jednak tyczy się to tylko kilkukrotnego przekroczenia zalecanej dawki dla naszych dolegliwości. Przeciwwskazania do stosowania 5-HTP to przyjmowanie niektórych leków z którymi może wchodzić w interakcje bądź rywalizować o wykorzystanie tych samych szlaków metabolicznych. Nie powinno się łączyć tego związku przede wszystkim z wszelkiego rodzaju antydepresantami czy środkami pobudzającymi, ze szczególnym uwzględnieniem inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Ograniczeniem są także środki nasenne, a sama suplementacja 5-HTP powinna zostać zakończona na kilkanaście dni przed planowanymi zabiegami związanymi z koniecznością wprowadzenia pacjenta w stan śpiączki.

5-HTP – dawkowanie.

Na temat dawkowania Griffonia Simplicifolia istnieje wiele teorii i po części każdy ze sposobów może okazać się efektywny. Najczęściej stosuje się mniejsze dawki w celach profilaktycznych oraz większe w przypadku ukierunkowania działania na występującą już dolegliwość. Przeciętna dawka dobowa dla dorosłego człowieka zaczyna się od około 50 mg i dochodzi nawet do 800 mg, jednak zaznaczmy tutaj, że nie jest to ilość dla każdego.

Griffonia simplicifolia - naturalne źródło 5-HTP

Najpopularniejszą i zdaniem wielu najkorzystniejszą metodą dawkowanie 5-HTP jest stosowanie progresji, czyli okresowego zwiększenia dawki. Zaczynamy od 50 do 100 mg na porcje sprawdzając reakcje organizmu oraz działanie. Jeśli jest ono satysfakcjonujące pozostajemy na tym poziomie tak długo, jak odczuwamy pozytywne efekty. Po czasie możemy zwiększać dawkę co kilka lub kilkanaście dni dochodząc do wyższych wartości. W celu ogólnej poprawy samopoczucia bądź kontroli apetytu możemy przyjmować ten suplement w 2-3 podzielonych dawkach, natomiast jeśli zmagamy się z zaburzeniami snu, całą porcję możemy przyjąć jednorazowo na 30-45 minut przed planowanym snem. W zwalczeniu bezsenności najczęściej stosujemy nieco większe dawki, rozpoczynając od 150 – 200 mg na porcje, gdyż najczęściej zależy nam na szybszym działaniu doraźnym.

Gdzie kupić 5-HTP?

Czasy kiedy suplementy z tym związkiem były trudno dostępne już dawko minęły ( i miejmy nadzieje że nie wrócą ), dlatego możemy obecnie nabyć 5-HTP bez większych problemów. Najpewniejszym źródłem zakupu wydaje się być specjalistyczne sklepy z suplementacji, które posiadają szeroki asortyment, a nie specjalizującą się tylko w kilku produktach. Inną drogą nabycia są także popularne portale aukcyjne, które często kuszą niższą ceną, jednak pamiętajmy o weryfikacji źródła i unikanie zakupu od osób prywatnych.

Podczas wyboru suplementu warto zwrócić uwagę na renomę producenta i unikać tzw. firm „krzaków”, u których to skład produktu na etykiecie często jest daleki od tego, co oferują w rzeczywistości. Producenci, którzy z pewnością oferują wysokiej jakości produkty, posiadają bogaty asortyment i również farmaceutycznej jakości 5-HTP to między innymi Swanson, NOW Foods, #RAW czy Haya Labs. Ten ostatni oferuje bardzo ciekawe 5-HTP o przedłużonym czasie uwalniania.

Bibliografia: